W miejscowościach Czarnkowo i Czaple, położonych w gminie Tychowo oraz Świeszyno w powiecie koszalińskim ekipa ArcheoBaltica obsługiwała inwestycje mieszkaniowe, związane z budową domów jednorodzinnych. Nadzór archeologiczny sprawowany nad tymi zamierzeniami budowlanymi pozwolił na odkrycie nielicznych, ale stosunkowo interesujących artefaktów, które rzucają światło na historię tych miejsc.
Ślady późnośredniowiecznych wyrobów garncarskich
Na stanowisku w Czarnkowie (woj. zachodniopomorskie) nasz archeolog natrafił na fragment naczynia ceramicznego, który zalegał na styku warstw humusu i calca. Analiza cech technologicznych ujawniła, że pochodzi on od naczynia tzw. siwego w typie dzbana, charakteryzującego się szerokim, taśmowatym uchem o pogrubionych krawędziach.
Naczynie zostało wykonane z glin żelazistych. Wykorzystano technikę wypału w atmosferze redukcyjnej, co nadaje powierzchniom szarą barwę i lekko gruzełkowatą fakturę. Cechy technologiczne wskazują na późnośredniowieczne wzorce, zgodne zarówno z Pomorzem Wschodnim, jak i Zachodnim.
Odkrycie archeologów, jakie zostało dokonane podczas nadzoru, potwierdza istnienie śladów działalności ludzkiej w XIV / początkach XVI wieku na tym obszarze, co zgadza się z wcześniejszymi prospekcjami terenowymi z 1992 roku.
Archeolodzy w terenie – dokumentacja badanego obszaru
Kunszt malowania na ceglastych misach
W przypadku miejscowości Czaple nadzór i badania prowadzone naszych archeologów w ramach budowy domu mieszkalnego jednorodzinnego wraz z infrastrukturą, przyczyniły się do zarejestrowania fragmentu misy, pozyskanego z warstwy współczesnej gruntu. Ceglasty czerep z pogrubionym brzegiem był pokryty brązową polewą, a wnętrze ozdobione nieokreślonym ornamentem malowanym rożkiem bielą i zielenią. To znalezisko datowane jest na przełom XVI i XVII wieku.
Ceglaste misy z malowaniem na angobie stały się popularne na Pomorzu Zachodnim w owym czasie. Warsztaty garncarskie w Myśliborzu i Reczu to tylko niektóre z miejsc, gdzie odkryto podobne artefakty. Kunszt malowania na cegle rozwijał się, a misy z ornamentami stały się hitem w basenie Morza Bałtyckiego. Badania i analiza tego znaleziska wpisują się w kontekst przechodzenia od malowania na cegle do bardziej skomplikowanych dekoracji florystycznych w XVII wieku.
Odkrycia archeologiczne pozwalają zgłębiać lokalną historię
Badania i nadzory archeologiczne, precyzyjna analiza i inne elementy prac konserwatorskich wykonywanych przez archeologów pozwalają nam wszystkim zgłębiać historię danego regionu. Poznajemy świat i szarą codzienność osób sprzed setek, a czasami i tysięcy lat, odtwarzając ich tajemnice rzemieślniczych tradycji, badając relikty domostw i chat – ich formy oraz techniki budowy, czy w końcu analizując i dokumentując szczątki tych ludzi, które spoczęły na pradziejowych cmentarzyskach.
Nie znamy archeologa, który rozmawiając z inwestorem przed przystąpieniem do prac ziemnych związanych z badaniami archeologicznymi chociaż raz nie usłyszał, że „tu nic nie będzie” – a argumenty zawsze są podobne. Raz „tata, a przed nim dziadek tu pole uprawiali”, innym razem „tu łąka jest od zawsze”,czy „tu był las, więc co chcecie tu znaleźć…” – argumenty są przeróżne, ale fakt jest tylko jeden. Mianowicie, zdecydowana większość stanowisk rozpoznanych m. in. w AZP, których lokalizacją dysponuje Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków swoją chronologią sięga w dalece starsze czasy, niż ktokolwiek z nas, czy naszych bliskich może pamiętać.
Nadzór archeologiczny przy odhumusowaniu terenu pod budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego
Właśnie w takich okolicznościach nasi archeolodzy przez ostatnie lata odkrywali średniowieczne paleniska z dużą ilością materiału zabytkowego, które zalegały pod poniemieckim brukiem w Kierzkowie gm. Choczewo, a także jamy zasobowe z epoki brązu, które częściowo zniszczone zalegały pod siecią gazową w Żninie, gm. Żnin. Na łące nieopodal Lęborka, gdzie prowadziliśmy badania wyprzedzające powstanie kopalni zarejestrowano setki obiektów osadniczych datowanych na okres epoki żelaza, a na polu rzepaku pod Kartuzami w zeszłym 2023 roku odkryliśmy wczesnośredniowieczny piec do wytopu żelaza. Te i wiele innych sytuacji dobitnie udowadniają, że do ciekawych odkryć może dojść dosłownie wszędzie i w ramach każdej inwestycji – czy to małego budynku gospodarczego, domu, czy potężnej hali przemysłowej, zarówno w centrum miasta o średniowiecznej metryce, jak i na obszarze sadu z pysznymi owocami, gdzie już 3 pokolenie zbiera jabłka 🙂
Warto zaznaczyć, że jako firma zajmująca się obsługą archeologiczną inwestycji, wszystkie z wyżej wymienionych prac zakończyliśmy z pozytywnym wynikiem, zwalniając obszar badań pod dalsze roboty budowlane. Z ArcheoBaltica archeologia nie jest przeszkodą!